Dus zó werkt de dekkingsgraad!
Dekkingsgraad…. Als ik het woord dekkingsgraad invoer in Google, dan is een van de eerste resultaten op mijn scherm: ‘Dekkingsgraden pensioenfondsen blijven op laag niveau steken.’ Is dit erg? Want kunnen we hieraan doen? En misschien wel de meest belangrijke vraag: Wat stellen die dekkingsgraden nou precies voor? En waarom zijn ze zo belangrijk in de pensioensector?
Dé dekkingsgraad
Er wordt vaak gesproken over ‘de dekkingsgraad’. Voor de buitenwereld klinkt dit misschien logisch, maar er zijn verschillende soorten dekkingsgraden. Hiervan ga ik de twee meestgebruikte behandelen. Terwijl ik de actuele dekkingsgraad bespreek, wil ik kort uitleggen wat de dekkingsgraad precies is.
De actuele dekkingsgraad
De actuele dekkingsgraad geeft aan hoeveel bezittingen een pensioenfonds heeft en de huidige en toekomstige verplichtingen van het fonds aan de deelnemers. De dekkingsgraad laat zien of het pensioenfonds alle deelnemers zowel nu als in de toekomst uit kan blijven betalen. Daarbij is de actuele dekkingsgraad een momentopname van de verhouding tussen die twee waardes, bijvoorbeeld op 31 augustus. Het voordeel van deze methode is dat het altijd de meest recente dekkingsgraad toont. Aan de andere kant geeft deze methode een vertekend beeld van de dekkingsgraden van pensioenfondsen, omdat een goede of slechte maand een enorme schommeling kan geven in de actuele dekkingsgraad.
De beleidsdekkingsgraad
In tegenstelling tot de actuele dekkingsgraad, is de beleidsdekkingsgraad een gemiddelde van de afgelopen twaalf maanden: hierbij telt iedere maand even zwaar mee. Deze methode geeft een beter beeld van de prestaties van pensioenfondsen, omdat maandelijkse schommelingen tegen elkaar wegvallen. Ik citeer een artikel op nu.nl:
“De actuele dekkingsgraad is nu wel gestegen, maar de beleidsdekkingsgraad is gedaald.”
Als je niet zou weten wat het verschil is tussen die twee, dan is de vorige zin net zo nuttig als de Nederlandse weersvoorspellingen. Maar, aangezien je de vorige twee kopjes aandachtig bestudeerd hebt, weet je dat deze uitspraak vooral negatief is. In andere woorden: de afgelopen maand hebben de fondsen het goed gedaan, maar gemiddeld genomen zijn de fondsen erop achteruit gegaan dit jaar.
Lage dekkingsgraad… wat nu?
Er wordt vaak gestrooid met het woord laag, maar wanneer is een dekkingsgraad echt laag? Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) moet de dekkingsgraad boven de 105% zijn. Dus moet er genoeg geld in het fonds zitten om iedereen te betalen en is er nog een kleine buffer over om kleine tegenslagen op te vangen. Als je nu goed opgelet hebt, dan vraag je jezelf af: ‘Welke dekkingsgraad moet boven de 105% zijn?’
De 105% speelt vooral een rol bij de beleidsdekkingsgraad. Hierbij is het wettelijk vastgelegd dat de beleidsdekkingsgraad niet langer dan vijf jaar onder de 104.2% mag liggen. Die vijf jaar krijgen de pensioenfondsen de tijd om hun dekkingsgraad bij te sturen, zodat niet alles op de schop gegooid hoeft te worden zodra het fonds één maand onder de 104.2% staat.
Het herstelplan
Valt de beleidsdekkingsgraad voor langer dan vijf jaar onder de verplichte dekkingsgraad? Dan moet er binnen drie maanden een herstelplan klaarliggen voor de toezichthouder, in dit geval De Nederlandsche Bank. In dit herstelplan moet het pensioenfonds aankondigen hoe ze in maximaal tien jaar weer voldoen aan de wetgeving. Natuurlijk kunnen ze ook kiezen voor minder dan tien jaar, afhankelijk van de belangen van de deelnemers en andere betrokken partijen.
Eén van de acties die pensioenfondsen als eerste kunnen nemen is het niet indexeren van de pensioenen. Dit houdt in dat de uitkeringen van de pensioenen niet meegroeien met de inflatie, ofwel de toenemende prijzen van goederen en diensten. Vaak wordt gekozen voor deze methode, omdat het de minst ingrijpende manier van hervormen is. Werkt dit niet, dan is de volgende stap het korten van de pensioenen. Dit zorgt ervoor dat de verplichtingen die de fondsen hebben afnemen, waardoor de verhouden van verplichtingen en bezittingen weer in balans komt.
Over het korten van pensioenen
Laatst was ik bij mijn tante op bezoek die pas met pensioen is gegaan. Na een gesprekje over het weer kreeg ik de volgende vraag: “Georges, jij weet van pensioenen, waarom wordt mijn pensioen gekort?” Mijn tante is niet de enige die dit wil weten. Het lijkt een simpele vraag, maar er gaat meer schuil achter dit vraagstuk. Ik zal kort even terugkomen op wat een dekkingsgraad is, om vervolgens uit te leggen wanneer en waarom korten van pensioenen soms gebeurt.