Bijstandsuitkering: Alles wat je moet weten
De bijstandsuitkering is een financieel vangnet voor mensen zonder andere inkomsten. Het biedt ondersteuning voor de basisbehoeften zoals huur, energie, boodschappen, en kleding. Je hebt recht op bijstand als je geen aanspraak kunt maken op andere uitkeringen. Het doel van de bijstand is om tijdelijk financiële steun te bieden totdat je nieuw werk hebt gevonden. Je inkomsten worden aangevuld. In dit artikel lees je alles over het aanvragen van bijstand, de hoogte van de uitkering en bijzondere bijstand.
Het verschil tussen algemene bijstand en bijzondere bijstand
Algemene bijstand is de standaarduitkering die je krijgt als je geen inkomen hebt en aan de voorwaarden voldoet. Bijzondere bijstand is een extra uitkering die je kunt aanvragen voor noodzakelijke, bijzondere kosten die je niet kunt betalen met de algemene bijstand, zoals medische kosten of kosten voor een koelkast. Lees verderop in dit artikel meer over de bijzondere bijstand.
Wanneer heb ik recht op algemene bijstand?
Je hebt recht op bijstand als je voldoet aan een aantal voorwaarden, je minder verdient dan de voor jou geldende bijstandsnorm en je vermogen, inclusief woning, onder een bepaald bedrag is. Hieronder lees je hier meer informatie over.
Voorwaarden voor bijstand
De volgende voorwaarden moeten op jou van toepassing zijn:
- Je woont in Nederland en je bent Nederlander of hebt een geldige verblijfsvergunning.
- Je bent 18 jaar of ouder.
- Je hebt niet genoeg inkomen of vermogen om van te leven, bijvoorbeeld om huur en eten te betalen.
- Je hebt geen recht op een andere uitkering of hulp.
- Je zit niet in de gevangenis of in een huis van bewaring.
Maximale hoogte van je inkomsten
Je eigen inkomen moet lager zijn dan de voor jou geldende bijstandsnorm. De inkomsten van huisgenoten tellen niet mee bij de berekening van jouw bijstand. Ben je gehuwd of woon je samen met je partner? De inkomsten van je partner tellen wel mee bij de berekening van jouw bijstand.
De gemeente trekt vrijwel alle inkomsten af van je bijstandsuitkering. Er gelden wel wat uitzonderingen. Deze inkomsten mag je houden:
- Huurtoeslag, kinderbijslag en zorgtoeslag;
- Persoonsgebonden budget (pgb)
- Kindgebonden budget;
- Kinderopvangtoeslag;
- Inkomsten van kinderen onder de 18 jaar;
- Rente over vermogen en spaargeld.
Over schadevergoedingen beslist de gemeente per geval. Een volledig overzicht van alle inkomsten die niet verrekend worden vind je in de Participatiewet.
Kan ik een bijbaantje aannemen en mijn bijstand behouden?
Stel dat je een krantenwijk kunt krijgen, waarmee je nog niet genoeg verdient om jezelf te onderhouden, heb je dan nog steeds recht op bijstand? Het antwoord daarop is ja, maar niet zonder kanttekening. Als je ouder bent dan 27 kun je een kwart van je bijverdiensten houden, met een maximum van € 224,-. Stel dat die krantenwijk jou € 150,- oplevert, dan mag je € 37,50 houden, de rest trekt de gemeente van de bijstandsuitkering af. Deze regeling geldt voor de eerste zes maanden, daarna worden al je bijverdiensten ingehouden op je uitkering.
Maximale hoogte van je vermogen
De gemeente kijkt naar je vermogen, zoals spaargeld, om te bepalen of je bijstand kunt krijgen. Dit heet de vermogensgrens, het maximale vermogen dat je mag hebben. Je eigen huis wordt apart meegenomen in de berekening, daar lees je later meer over. Als je schulden hebt worden deze van je vermogen afgetrokken, maar alleen als je kunt bewijzen dat je ze moet terugbetalen. Studieschulden of schulden die je later mag terugbetalen, tellen niet mee. Het vermogen van huisgenoten tellen niet mee bij de berekening van jouw bijstand. Ben je gehuwd of woon je samen met je partner? Vermogen van je partner tellen wel mee bij de berekening van jouw bijstand.
In deze tabel zie je de vermogensgrens per situatie:
Leefsituatie | Maximaal vermogen 2024 |
---|---|
Gezamenlijke huishouding | € 15.150 |
Alleenstaande ouder | € 15.150 |
Alleenstaande | € 7.575 |
Als je te veel vermogen hebt, heb je geen recht op bijstand. Dan moet je dat eerst gebruiken voor je levensonderhoud. Pas als je onder de vermogensgrens zit, kun je bijstand aanvragen.
Het effect van een eigen huis
Of je bijstand krijgt met een eigen huis, hangt af van de overwaarde van je huis. Is de overwaarde lager dan € 63.900 in 2024 en woon je zelf in het huis? Dan heb je recht op bijstand. Is de overwaarde hoger, dan krijg je bijstand als een lening die je later moet terugbetalen. De gemeente kan hiervoor een krediethypotheek op je huis afsluiten.
De overwaarde van je huis is de huidige waarde min je hypotheekschuld. De gemeente bepaalt deze waarde, bijvoorbeeld via de WOZ-waarde of een taxatie.
Andere plichten in de bijstand
Als je bijstand krijgt, moet je voldoen aan bepaalde verplichtingen. Zo moet je actief werk zoeken, aangeboden werk accepteren en bereid zijn om te verhuizen of tot 3 uur per dag te reizen voor een baan. Je moet ook meewerken aan re-integratieprogramma’s van de gemeente en een tegenprestatie leveren als dat gevraagd wordt. Geef altijd veranderingen in je situatie door, zoals werk of verhuizing.
Daarnaast moet je je identificeren als de gemeente daarom vraagt en je fatsoenlijk gedragen. Je mag maximaal 28 dagen per jaar op vakantie, maar dit moet je eerst melden bij de gemeente. Als je niet voldoet aan de regels, kan je uitkering worden verlaagd.
Hoogte van de bijstandsuitkering in 2024 - de bijstandsnorm
De hoogte van de netto bijstandsuitkering die jij krijgt wordt bepaald aan de hand van de bijstandsnorm en de kostendelersnorm. De bijstandsnorm is afgeleid van het minimumloon en wordt twee keer per jaar aangepast. De bijstandsnorm verschilt voor alleenstaanden, alleenstaande ouders en gehuwden of samenwonenden. Voor 2024 is de bijstand gekoppeld aan minimumloonbedragen die vanaf 1 juli 2024 zijn ingegaan. Met de kostendelersnorm wordt de hoogte van de uitkering aangepast op basis van het aantal meerderjarige huisgenoten waarmee je samenwoont. De gemeente, die je uitkering berekend en betaald, gaat er dan namelijk van uit dat je kosten kunt delen.
De hoogte van de bijstandsuitkering die jij ontvangt is het verschil tussen jouw inkomsten en de voor jou geldende bijstandsnorm. Je inkomsten worden dus aangevuld tot de bijstandsnorm. De netto bijstandsnorm bedragen en de berekening voor de kostendelersnorm vind je hier onder:
Bedragen voor alleenstaanden van 21 jaar tot de AOW leeftijd
Netto bijstandsnorm 2024 - bedragen vanaf 1 juli 2024
Per maand | €1.243,03 |
Vakantie uitkering | €65,42 |
Totaal | €1.308,45 |
Bedragen voor gehuwden en samenwonenden van 21 jaar tot de AOW leeftijd
Netto bijstandsnorm 2024 - bedragen vanaf 1 juli 2024
Per maand | € 1.775,75 |
Vakantie-uitkering | € 93,46 |
Totaal | € 1.869,21 |
Bedragen voor alleenstaanden en alleenstaande ouders vanaf de AOW leeftijd
Netto bijstandsnorm 2024 - bedragen vanaf 1 juli 2024
Per maand | €1.384,01 |
Vakantie-uitkering | €72,84 |
Totaal | €1.456,85 |
Bedragen voor gehuwden en samenwonenden vanaf de AOW leeftijd
Netto bijstandsnorm 2024 - bedragen vanaf 1 juli 2024
Per maand | €1.877,81 |
Vakantie-uitkering | €98,83 |
Totaal | €1.976,64 |
De kostendelersnorm
Als er mensen bij je inwonen, kan dit invloed hebben op de bijstand. Hoe meer volwassen personen er in je huishouden wonen, hoe lager je uitkering. Dit heet de kostendelersnorm. De leeftijdsgrens van de kostendelersnorm is vanaf januari 2023 verhoogd van 21 naar 27 jaar.
Overzicht voor de berekening van de kostendelersnorm:
Aantal personen van 27 jaar of ouder in een huishouden | Bijstandsnorm per persoon* | Totale bijstandsnorm als alle personen bijstand ontvangen* |
---|---|---|
1 (alleenstaande) | 70% | 70% |
2 | 50% | 100% |
3 | 43,33% | 130% |
4 | 40% | 160% |
5 | 38% | 190% |
* 100% = uitkering voor samenwonenden
Hoe kan ik mijn de uitkering aanvragen?
Je kunt je bijstand aanvragen via deze pagina van werk.nl (van het UWV) of via je gemeente. Hier schrijf je je in als werkzoekende en alle benodigde documenten aanleveren. Zorg ervoor dat je de aanvraag op tijd indient, je krijgt je uitkering namelijk vanaf het moment dat je de aanvraag indient.
De gemeente beoordeelt of je recht hebt op je bijstandsuitkering en hoe hoog de uitkering is. Dit moeten ze binnen 8 weken na ontvangst van je aanvraag doen. Als er iets mis is met je aanvraag is het mogelijk dat de beoordelingstermijn verlengt wordt. Als de gemeente binnen 4 weken na je aanvraag nog geen beslissing heeft genomen kan het zijn dat je recht hebt op een wettelijk voorschot. Dit is in ieder geval 90% van de bijstandsnorm voor jou.
Wat is bijzondere bijstand?
Bijzondere bijstand is geld van de gemeente om speciale kosten te betalen zoals bijvoorbeeld:
- begrafenis- of crematiekosten,
- medische kosten,
- noodzakelijke producten in je huis zoals; een wasmachine, koelkast of bed,
- rechtsbijstand,
- verhuiskosten.
De gemeente kijkt naar jouw situatie en bepaalt of je dit geld kunt krijgen.
Wanneer heb ik recht op bijzondere bijstand?
Je kunt recht hebben op bijzondere bijstand als je aan een paar voorwaarden voldoet:
- Je woont legaal in Nederland.
- Je hebt niet genoeg inkomen of vermogen om de kosten zelf te betalen.
- Je bent 18 jaar of ouder.
- De kosten zijn onverwacht, noodzakelijk en kunnen niet op een andere manier worden betaald.
- De kosten komen door bijzondere of dringende situaties.
De gemeente bepaalt of je bijzondere bijstand krijgt als gift of als lening. Een lening betaal je in termijnen terug aan de gemeente. De gemeente kan je ook meer vertellen over andere voorwaarden die voor jou gelden.
Hoogte van de bijzondere bijstand
Voor de bijzondere bijstand is geen vast bedrag bepaald. De hoogte wordt berekend door de gemeente en, net zoals de algemene bijstand, afhankelijk van onder andere inkomen en vermogen.
Hoe kan ik bijzondere bijstand aanvragen?
Je kunt bijzondere bijstand aanvragen bij de gemeente. De gemeente bepaalt of je recht hebt op deze bijstand en hoeveel je krijgt. Je kunt het niet aanvragen voor kosten die je al hebt betaald of met terugwerkende kracht. De gemeente moet binnen 8 weken een beslissing nemen op je aanvraag. Als de aanvraag niet compleet is, kan het langer duren. De gemeente laat je dan weten wat er ontbreekt en hoe lang het nog duurt.
Lees hier meer over de bijzondere bijstand:
Bijzondere bijstand: Waar heb je recht op bij een laag inkomen?
Wanneer je een heel laag inkomen hebt, zijn er vanuit de gemeente naast de algemene bijstand nog andere regelingen die je financiële situatie kunnen verlichten. Dit is bijvoorbeeld om bijzondere kosten te kunnen betalen, te kunnen sporten en nog meer. Een van de belangrijkste van deze uitkeringen is de bijzondere bijstand. In dit blog zoomen we in op hoe in 2023 de bijzondere bijstand werkt, aan welke voorwaarden je moet voldoen en hoe je de bijzondere bijstand kunt aanvragen. Daarnaast geven we je ook informatie over andere speciale gemeentelijke regelingen voor mensen die krap bij kas zitten, zoals bijvoorbeeld de individuele inkomenstoeslag, regelingen voor schoolkosten en regelingen voor sport en culturele activiteiten.
IOAW uitkering en de bijstand
Ben je vóór 1965 geboren? Dan heb je misschien recht op een IOAW-uitkering. Dit is een aanvulling op je inkomen tot bijstandsniveau. Het grote verschil met een bijstandsuitkering is dat bij de IOAW niet naar je vermogen wordt gekeken. Je mag dus je spaargeld, huis of boot houden. Wel wordt het inkomen van je partner verrekend met de uitkering. De aanvraag gaat via dezelfde stappen als bij een bijstandsuitkering.
Lees hier meer over IOAW:
Ontslagen? Misschien heb je recht op een IOAW...
Je moet nog maar een paar jaar tot je pensioen, en dan gebeurt het: je werkgever geeft aan dat hij geen werk meer voor je heeft. Ineens zit je een periode zonder inkomen. Dat wil natuurlijk niemand. Als oudere werknemer word je minder snel aangenomen, dus op werk reken je niet echt. Wat kun je doen om het financiële gat tot je pensioen te vullen, zonder ervoor te hoeven werken? Misschien is de IOAW wel een oplossing.
Heb je meer vragen? Neem dan contact op met de gemeente waar je woont.