Bijzondere bijstand: Waar heb je recht op bij een laag inkomen?

Voor wie is de bijzondere bijstand en hoe werkt het?

De bijzondere bijstand is bedoeld voor mensen die bepaalde ‘bijzondere’ kosten moeten maken, die niet op een andere manier vergoed kunnen worden. Het gaat hierbij echt om noodzakelijke kosten. Denk bijvoorbeeld aan kosten voor een advocaat, ziekenhuiskosten of een gehandicaptenparkeerplaats. Je kunt een aanvraag voor bijzondere bijstand indienen bij je gemeente (hierover later meer). Zij bepalen dan of je er recht op hebt en of je de bijstand als gift of lening krijgt.

Wanneer heb ik recht op de bijzondere bijstand?

Het meest belangrijke criterium (en het eerste punt op de lijst) is natuurlijk dat je een laag inkomen hebt en weinig vermogen. Voor de rest kijkt de gemeente per geval of er recht is op bijzondere bijstand.

Dit zijn in elk geval de voorwaarden waaraan je in 2023 moet voldoen voor de bijzondere bijstand.

• Je hebt te weinig inkomen en vermogen om de kosten zelf te betalen.
• Je woont en verblijft rechtmatig (dus legaal) in Nederland.
• Je bent 18 jaar of ouder.
• Je kosten moeten  1. aantoonbaar (je moet het kunnen bewijzen), 2. onvoorzien (je zag het niet aankomen) en 3. noodzakelijk zijn (het is iets wat écht nodig is).
• Je hebt de kosten door bijzondere of dringende omstandigheden.
• De kosten kunnen niet op een andere manier vergoed worden.

Check ook nog alle mogelijkheden van de algemene bijstand:

Alles over de Bijstand

De bijstandsuitkering is een financieel vangnet voor mensen zonder andere inkomsten. Het biedt ondersteuning voor de basisbehoeften zoals huur, energie, boodschappen, en kleding. Je hebt recht op bijstand als je geen aanspraak kunt maken op andere uitkeringen. Het doel van de bijstand is om tijdelijk financiële steun te bieden totdat je nieuw werk hebt gevonden. Je inkomsten worden aangevuld. In dit artikel lees je alles over het aanvragen van bijstand, de hoogte van de uitkering en bijzondere bijstand.

Hoe en waar vraag ik de bijzondere bijstand aan?

Je vraagt de bijzondere bijstand aan bij de gemeente waar je woont. Het is dus het handigst om te googelen op: ‘bijzondere bijstand aanvragen (jouw gemeente)’. Dus bijvoorbeeld: ‘bijzondere bijstand aanvragen gemeente Assendelft’. Dan zie je vanzelf waar en hoe je dit kunt regelen. Na het aanvragen krijg je vanzelf bericht of de bijzondere bijstand wordt toegewezen of afgewezen.

Dit zijn de links voor het aanvragen van bijzondere bijstand in de vier grootste gemeentes van Nederland:

• Bijzondere bijstand aanvragen 2024 Gemeente Amsterdam
• Bijzondere bijstand aanvragen 2024 Gemeente Rotterdam
• Bijzondere bijstand aanvragen 2024 Gemeente Den Haag
• Bijzondere bijstand aanvragen 2024 Gemeente Utrecht

Wat doe ik als mijn bijstandsaanvraag wordt afgewezen?

Het kan gebeuren dat jouw gemeente de aanvraag voor bijzondere bijstand afwijst. Zij vinden dan dat je er geen recht op hebt. Ben je het hier niet mee eens? Dan kun je binnen zes weken bezwaar maken met een brief. In deze brief zet je duidelijk waarom je het niet eens bent met de afwijzing en ook waarom het voor jou toch heel belangrijk is om de kosten vergoed te krijgen. Als de gemeente na jouw bezwaarschrift alsnog besluit dat je geen aanspraak maakt op de bijzonder bijstand, dan kun je binnen zes weken aan de rechter vragen om hier uitspraak over te doen. Hij/zij beslist dan wie er gelijk heeft.

Klik hier voor een voorbeeld van een bezwaarschrift van het juridisch loket.

Speciale regelingen in 2024?

Naast de bijzondere bijstand zijn er nog andere gemeentelijke regelingen voor mensen met weinig geld. Dit is om iedereen bijvoorbeeld de kans te geven naar musea te kunnen gaan, te kunnen sporten of om schoolspullen voor kinderen te kunnen kopen. Het is per gemeente verschillend welke regelingen er precies zijn, maar we zullen er hier drie uitlichten.

Belangrijke verandering: regeling collectieve zorgverzekering afgeschaft

De regeling voor collectieve zorgverzekeringen, waarbij mensen met een laag inkomen korting konden krijgen op hun premie is afgeschaft in september 2020 door minister van den Ark. Volgens haar was het ‘een sigaar uit eigen doos’ omdat de premies niet op een eerlijke manier door zorgverzekeraars berekend werden. Alle informatie die je nu nog over deze regeling vindt, is dus verouderd en niet meer van toepassing.

Individuele inkomenstoeslag

Als je al een lange tijd een laag inkomen hebt en hier geen verbetering in verwacht (bijvoorbeeld doordat er geen zicht is op een baan) dan kun je recht hebben op individuele inkomenstoeslag. Dit is een jaarlijkse toeslag op je inkomen. Anders dan bij de bijzondere bijstand, mag je bij individuele inkomenstoeslag wel zelf bepalen waar je het geld aan uitgeeft. Het is in die zin echt een extraatje. Op de website van rijksoverheid zie je precies aan welke voorwaarden je moet voldoen. Je vraagt de individuele inkomenstoeslag trouwens ook aan bij de gemeente waar je woont.

Bijdrage voor sport en culturele activiteiten

Het is voor veel gemeenten belangrijk dat ook mensen met een laag inkomen mee kunnen doen met dingen als sport, cursussen of culturele activiteiten zoals museumbezoek of naar de bioscoop gaan. Een aantal gemeenten hebben daarom een stadspas in het leven geroepen waarmee je korting krijgt op dit soort dingen. In sommige gemeenten bestaat er geen stadspas maar een declaratiefonds. Je kunt dan gemaakte kosten voor zulke activiteiten indienen bij de gemeente en krijgt bepaalde activiteiten vergoed.

Regeling voor schoolkosten

Sommige gemeenten geven een bijdrage voor schoolkosten van kinderen zodat zij bijvoorbeeld ook op schoolkamp kunnen gaan en de juiste spullen voor school kunnen aanschaffen. Welke regelingen er precies zijn en hoe je dit aanvraagt, verschilt per gemeente. Je leest er meer over op de site van het Nibud.