Kan ik een persoonsgebonden budget (PGB) krijgen?

Zorg nodig? Hoe betaal je dat? De eerste stappen

Ben je ziek, heb je een handicap / beperking of gaat alles minder goed door ouderdom? Dan kan het zijn dat je zorg nodig hebt en dus een zorgverlener zoekt en diegene moet betalen. Dit kan bijvoorbeeld iemand zijn die je kent, zoals iemand uit je familie. Of van een zorginstelling: iemand die is opgeleid om te helpen en te verzorgen. Je hebt verschillende soorten zorg:

• gebruikelijke zorg (iemand die bijvoorbeeld boodschappen doet - hier is geen vergoeding voor)
• mantelzorg (vrijwillig, met kleine vergoeding)
• informele zorg met PGB
• hulp uit sociaal netwerk met PGB
• zorg in natura

Dit artikel gaat vooral over het Persoonsgebonden budget (PGB).

Het persoonsgebonden budget (PGB): wat is het?

Het Persoonsgebonden budget (PGB) is een geldbedrag waarmee je zelf de zorg voor jou of voor je kind kunt inkopen. Het idee van PGB is dat je zelf kiest wie jou verzorgt, hoe vaak en wanneer. En dat je alles ook zelf beheert.

Het verschil tussen PGB en zorg in natura (ZiN)

Het grootste verschil tussen het PGB en zorg in natura is dat bij PGB je een geldbedrag krijgt waarmee je zelf zorg inkoopt en bij Zorg in natura kiest de gemeente uit welke zorgverleners je kunt kiezen.

PGB

Bij PGB kies je zelf wie jou verzorgt en hoe vaak en wanneer ze komen. Maar er komt ook veel bij kijken, want je regelt ook zelf de contracten, je maakt een planning, je houdt de administratie bij, regelt de betalingen en meer. Om dit te kunnen en mogen doen, moet je PGB-vaardig zijn. Of je moet iemand hebben die dit allemaal voor je regelt en PGB-vaardig is. Dit heet een 'vertegenwoordiger'.

Zorg in natura

Bij zorg in natura (ZiN) kun je kiezen uit zorgverleners die de gemeente heeft geselecteerd. Je maakt met de gemeente of de gekozen zorgaanbieder afspraken. Ook wordt de administratie voor je gedaan. Ofwel: je kunt minder zelf kiezen en bepalen, maar je hoeft ook minder zelf te regelen.

Je kunt ook voor allebei kiezen: dus bijvoorbeeld verpleging via zorg in natura, en persoonlijke verzorging via je pgb.

4 soorten PGB

Er bestaan vier verschillende soorten/vormen van PGB:

1. Wmo-budget (Wet maatschappelijke ondersteuning), onder andere voor huishoudelijke hulp, begeleiding of dagbesteding – aanvragen bij de gemeente
2. Jeugdhulp-budget voor kinderen tot 18 jaar – aanvragen bij de gemeente
3. Wlz-budget (Wet langdurige zorg) voor langdurige zorg thuis – aanvragen bij het zorgkantoor
4. Zvw-budget (Zorgverzekeringswet) voor verzorging en verpleging aan huis – aanvragen bij je zorgverzekeraar

Hieronder worden de verschillende soorten PGB uitgelegd:

1. Wmo

Wmo is een wet die ervoor zorgt dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en blijven participeren in de samenleving. Bij Wmo-zorg wordt bijvoorbeeld van je gevraagd dat je kunt uitleggen waarom je een PGB wilt en waarom ‘zorg in natura’ niet geschikt is. Ook moet je het budget kunnen beheren, de zorg moet doeltreffend (dus bijdragen aan zelfstandigheid), cliëntgericht en veilig zijn.

De regels in 2024

• Het maximale bedrag voor ondersteuning is verhoogd naar € 20,60 per maand.
• In sommige situaties kan de gemeente een lagere eigen bijdrage vaststellen.
• Je krijgt een brief met jouw definitieve eigen bijdrage.

De regels in 2023

• Het maximale bedrag voor ondersteuning is € 19,00 per maand.
• In sommige situaties hoeft je geen eigen bijdrage te betalen.
• Je krijgt een brief met jouw definitieve eigen bijdrage.

Lees meer over de Wmo in 2024.

Hoe ging het eerst (tot 2019)?

Iedereen betaalde in 2019 een vast bedrag van € 17,50,- per vier weken voor ondersteuning vanuit de Wmo, ongeacht de voorziening(en) waar gebruik van wordt gemaakt. Het inkomen of spaargeld is niet meer van toepassing bij de berekening van deze eigen bijdrage.

2. Jeugdzorg/Jeugdwet

Voor een jeugdzorg-budget is het belangrijk dat je kunt uitleggen waarom ‘zorg in natura’ niet geschikt is. Ook moet je zelf het budget beheren (je mag ook iemand machtigen om dit te doen) en je koopt zorg in die doeltreffend (dus bijdraagt aan zelfstandigheid), cliëntgericht en veilig is.

In de jeugdwet staat dat de gemeente de meeste zorg en hulp voor kinderen en jeugdigen voorziet. Het doel van deze wet is om zorg en hulp dichter bij het gezin te organiseren. Een ander deel van de zorgtaken voor kinderen en jongeren wordt geregeld door de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz).

3. Wlz

Voor een Wlz-budget moet je met het zorgkantoor hebben besproken waarom een PGB geschikt is. Je maakt een budgetplan en laat hierin weten welke zorg je inkoopt en bij welke zorgverlener(s). Met iedere zorgverlener wordt een zorgovereenkomst afgesloten (meer informatie hierover vind je bij de Sociale Verzekeringsbank). Bij iedere overeenkomst maak je een zorgbeschrijving. Ook mag je een vertegenwoordiger aanwijzen die het budget beheert (in sommige gevallen is dit verplicht). Krijg je een PGB, dan mag je geen behandelingen betalen van dat budget.

Voorheen betaalde je de eerste zes maanden een lage eigen bijdrage voor de zorg vanuit de Wlz. Tegenwoordig betaal je dit de eerste vier maanden. Daarnaast is (vanaf 2019) de vermogensinkomensbijtelling verlaagd van acht naar vier procent.

4. Zvw

Voor een Zvw-budget moet je een budgetplan kunnen maken, de juiste indicatie hebben en dat je het PGB kunt beheren (eventueel met hulp van een vertegenwoordiger). Ook moet jij (of je kind) een specifieke zorgvraag hebben, waardoor zorg van een thuiszorginstelling komt te vervallen. Een voorbeeld van specifieke zorgvraag is dat de zorg nodig is op wisselende of ongebruikelijke tijden, op verschillende plaatsen of vooraf moeilijk is in te plannen of 24 uur per dag beschikbaar dient te zijn. Voor de meeste zorg die op grond van de Zvw wordt vergoed, geldt het wettelijk verplichte eigen risico.

Pgb aanvragen

De zorgvrager, ouders of vertegenwoordigers kunnen een pgb, afhankelijk van de benodigde zorg, aanvragen bij:

• de gemeente: voor Wmo- en jeugdzorg
• het Zorgkantoor: voor Wlz-zorg
• de desbetreffende zorgverzekeraar: voor Zvw-zorg

PGB is best ingewikkeld. Is het niet helemaal duidelijk waar en hoe je het moet aanvragen? Hier vind je een duidelijke uitleg over het aanvragen van PGB.

Hoogte van je PGB

Hoeveel budget je krijgt, hangt af van de ondersteuning en de zorg die je nodig hebt. Het kan nooit hoger zijn dan de kosten die de gemeente normaal gesproken maakt voor de zorg of ondersteuning die standaard wordt aangeboden.

Je krijgt ieder jaar in januari te horen hoeveel budget je krijgt. Dit budget wordt door de SVB (Sociale Verzekeringsbank) beheerd. Je krijgt je persoonsgebonden budget dus niet meer als voorschot op je eigen bankrekening. Als je een rekening krijgt van je zorgaanbieder, stuur je die naar de SVB en die zorgt ervoor dat je zorgaanbieder wordt betaald.

In 2024 is de PGB geïndexeerd (verhoogd) met 6,37%

Voorwaarden

Een PGB krijg je niet zomaar. Je moet aan een aantal voorwaarden voldoen en deze verschillen per vorm van PGB. In veel gevallen moet je uitleggen waarom ‘zorg in natura’ niet geschikt is in jouw situatie. Zorg in natura houdt in dat de gemeente of het zorgkantoor de zorgaanbieders en ondersteuning voor je regelt. Ook regelen zij de administratie daaromheen. Is dit in jouw situatie niet mogelijk, dan kun je verder kijken naar de voorwaarden die gesteld worden voor een PGB. In een enkel geval is een combinatie van PGB en zorg in natura mogelijk.

Wat moet ik weten over het PGB voor 2024?

Met iedere jaarwisseling veranderen er ook weer kleine lettertjes in de wet- en regelgeving. Hou de regels daarom in de gaten. Iedereen die al PGB ontving, krijgt een jaarlijkse budgetbrief in januari met alle wijzigingen.

Als je in 2023 al PGB ontving, is het van belang dat je 2023 goed hebt afgerond. Budget dat je overhoudt, mag je niet naar 2024 meenemen.

Als je zorgovereenkomst dit jaar afloopt, dan krijg je daar altijd bericht van van de SVB. Eventuele wijzigingen moet je aan hen doorgeven, ook als het gaat om een verlenging van de zorg. Krijg je een nieuwe zorgverlener of andere zorg? Dan moet je opnieuw een zorgovereenkomst afsluiten. Let op: Vanaf 2021 wordt er bij de herindicatie of evaluatie gekeken naar de kwaliteitseisen van je zorgaanbieder of zorgverlener. Ook wordt er strenger gekeken naar de vaardigheidseisen voor pgb-beheer.

Toekenningsbesluit PGB 2024

Als je ook in 2024 zorgbehoefte hebt (en een indicatie), dan ontvang je van je zorgkantoor of gemeente een nieuw toekenningsbesluit. Hierin staat het type ondersteuning, hoogte van je budget en het maximaal toegestane tarief per soort ondersteuning. Het is goed om deze brief even goed te lezen en te controleren.

Maar controleer ook vooral je zorgovereenkomst(en). Als je een einddatum in de zorgovereenkomst hebt gezet, vervalt de overeenkomst op die datum. Wil je de zorgovereenkomst verlengen? Stuur dan op tijd een wijzigingsformulier en maak een nieuwe overeenkomst met de zorgverlener (ook als het dezelfde persoon is!). Ditzelfde geldt wanneer de werkzaamheden van de zorgverlener veranderen of wanneer de zorg uit een andere wet wordt betaald.