Ondernemer worden: 12 tips als je voor jezelf begint

1. Ondernemer worden: maak een ondernemingsplan

Denk van tevoren na waarom je je eigen bedrijf start en wat je wilt bereiken. Al jouw doelstellingen schrijf je op in je ondernemingsplan.In een ondernemersplan beantwoord je in ieder geval de volgende vragen: 

• Wat is het idee achter je bedrijf?
• Wie ben jij en wat is je achtergrond?
• Wat is de hoofdactiviteit van je bedrijf?
• Welke producten of diensten lever je?
• Wat is je doelgroep?
• Wat maakt jouw bedrijf onderscheidend van soortgelijke bedrijven?
• Wat zijn de marktgegevens, trends en ontwikkelingen in de branche?
• Welke rechtsvorm ga je aan voor je bedrijf?
• Wat is het overzicht van je investeringen, inclusief aankoopkosten?

2. Schrijf je in bij de Kamer van Koophandel (KvK)

Als je een nieuwe onderneming opricht, moet je ervoor zorgen dat jouw bedrijf uiterlijk één week nadat je gestart bent, ingeschreven staat bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel (de KvK). Dit kost € 50,- en moet persoonlijk op een KvK-kantoor in jouw regio gebeuren. Als je je inschrijft, realiseer je dan dat je moet weten wat voor rechtsvorm je aangaat (of het bijvoorbeeld een eenmanszaak of een BV is), wat je bedrijfsnaam is en op welk adres het bedrijf ingeschreven staat. Na je inschrijving krijg je een btw- en KvK-nummer toegewezen. Stap 1 is gezet! 

3. Wanneer draai je winst?

Als de eerste opdrachten gedaan zijn en je de eerste bedragen op je rekening terugziet, kan het een lekker gevoel geven om dat geld meteen weer uit te geven aan een nieuwe auto, avondje uit of nieuwe kleding. Wees daar toch heel voorzichtig in. Het geld dat je ontvangt (je omzet) is niet hetzelfde als je winst. Winst is ‘de opbrengst minus de kosten die je maakt’. Meestal wordt winst over een kalenderjaar gerekend. Dit heet een ‘boekjaar’.

In loondienst wordt er automatisch belasting ingehouden, nu moet je dat zelf doen. Eén keer per jaar moet je je inkomstenbelasting betalen. Hoeveel moet je dan opzij zetten? Als je voor jezelf een prognose maakt over de winst die je gaat maken (omzet min kosten), zet daar dan zo’n 40% van opzij. Dat is fors, maar wel een goede buffer voor de inkomstenbelasting en voor onvoorziene uitgaven.

4. Hou rekening met de btw-aangifte

Ieder kwartaal moet je de btw die je ontvangen hebt terugbetalen aan de Belastingdienst. Dit heet ook wel omzetbelasting. Een voorbeeld: je hebt bij iemand een klus gedaan en daarvoor reken je 100 euro, hier komt nog 21% btw overheen. De factuur is dus 121 euro. Die 21 euro moet je met je btw-aangifte ieder kwartaal terugbetalen. Je kunt wel kosten die je voor je onderneming gemaakt hebt, aftrekken van het btw-bedrag. Dus stel dat je aan het eind van het kwartaal 100 euro btw moet terugbetalen, maar je hebt ook een nieuwe boormachine gekocht van 50 euro, dan hoef je nog maar 50 euro te betalen. 

5. Open een ondernemersrekening

Het fijne aan een zakelijke- en privérekening is dat je alles gescheiden van elkaar houdt. De kosten voor een zakelijke rekening verschillen per bank en kunnen variëren van € 1,- tot € 11,- per maand. 

Vind je het niet belangrijk dat je bankpas en rekeningnummer op naam van je bedrijf staan? Dan kun je in de meeste gevallen voor zo’n € 5,- per maand ook een rekening openen met twee bankpassen. Op die manier kun je werk en privé ook gescheiden houden.

6. Facturen maken

Een goede factuur voldoet aan een aantal belangrijke voorwaarden: zorg er bijvoorbeeld voor dat hij voorzien is van een factuurdatum en betalingstermijn, maar vermeld ook het factuurnummer en je btw- en KvK-nummer. 

7. Duik in de verzekeringen

Let op: je hoeft niet overal een verzekering voor af te sluiten. Doe je risicovol werk, dan is een arbeidsongeschiktheidsverzekering wellicht handig om te hebben. Op die manier ben je verzekerd als je ziek wordt of een ongeluk krijgt. Het nadeel: de hoge premiekosten iedere maand. Die zijn al gauw ruim honderd euro, afhankelijk van het soort beroep dat je doet. Andere verzekeringen die goed zijn om eens door te nemen, zijn de beroepsaansprakelijkheids- en rechtsbijstandverzekering.

8. Pensioen regelen

Helaas bouw je niet zomaar zelf pensioen op, zoals het geval is als je in loondienst bent. Als je niets doet, krijg je na je pensioen alleen een AOW. Geen vetpot, een spaarpotje is dus wel handig. Er zijn verschillende mogelijkheden: 

1. Zet zelf iedere maand een bedrag opzij 
2. Je kunt kiezen voor banksparen
3. Of kiezen voor een lijfrente-uitkering
4. Vrijwillige voortzetting oude pensioenregeling (Dit is alleen mogelijk als je net ondernemer bent geworden, en per pensioenfonds kunnen er verschillende regelingen zijn. Let op: je betaalt dan zelf de volledige premie.)

Tip 1: 

Zoek uit wat voor jou het voordeligste is, bespreek bijvoorbeeld samen met een boekhouder wat voor jou (fiscaal) de meest gunstige manier van pensioen opbouwen is. 

Tip 2: 

Bedenk hoeveel geld je straks nodig hebt om rond te kunnen komen, en neem dat als uitgangspunt

9. Check je belastingvoordeel

Zelfstandigenaftrek en startersaftrek mag je bij de inkomstenbelasting aftrekken van je winst. Dan betaal je minder belasting en hou je dus meer geld over.

De hoogte van de zelfstandigenaftrek is € 3.750. (in 2024). Je hebt hier recht op als je ondernemer bent volgens de regels van de Belastingdienst en minimaal 1225 uur werkt in een jaar. Je hebt recht op startersaftrek als je ook recht hebt op de zelfstandigenaftrek. Startersaftrek mag je gebruiken in de eerste vijf jaar en alleen als je in de voorgaande vijf jaar geen ondernemer bent geweest.

Op prinsjesdag 2020 is aangekondigd dat de zelfstandigenaftrek elk jaar met €360,- zal worden verlaagd tot en met €3240,- in 2036.

Hoe zat het voorheen? Een handig overzichtje:

Wat voor btw-tarief je moet vermelden op je factuur, hangt af van de door jouw geleverde diensten en producten. Het algemene tarief is 21%, maar voor sommige zaken en diensten geldt 6%, 0% of is het vrijgesteld van btw. 6% btw is bijvoorbeeld van toepassing als je etenswaren verkoopt of kapster bent. Maar verkoop je als kapster ook shampoo, dan geldt voor dat product een btw-tarief van 21%. Het kan dus zijn dat op één factuur verschillende btw-tarieven vermeld staan.

10. Bepaal je uurloon

Je uurtarief; dat bepaal je natuurlijk helemaal zelf, maar wat is gangbaar? Het uurtarief van een bouwvakker ligt momenteel gemiddeld tussen de 30 en 45 euro per uur, die van een ervaren journalist begint bijvoorbeeld bij 45 euro per uur. Klinkt hoog? Dat komt omdat je in loondienst bent je netto minder verdient dan als zzp’er. Maar in loondienst is er ook al veel voor je geregeld, je bent verzekerd en je bouwt pensioen op. Dat heb je niet als ondernemer. Daarbij betaal je natuurlijk ook belasting over je inkomen, dus je doet er verstandig aan om altijd een deel opzij te zetten. Om tot een goed bedrag te komen kun je het volgende doen:

• Advies vragen bij collega’s: wat is gangbaar in de markt?
• Bepaal hoeveel je opzij zet voor je inkomstenbelasting.
• Hoeveel wil je netto verdienen / hoeveel heb je nodig om rond te kunnen komen? 
• Hoeveel ervaring en aantoonbare kennis heb je?
• Houd rekening met extra kosten die je maakt die je niet zou maken als je in loondienst zou werken, zoals je pensioen, verzekeringen en/of een opleidingsbudget.

11. Hypotheek aanvragen als ondernemer, kan dat?

Ja, dit kan. Maar let op! Je moet minstens een jaar actief zijn als zelfstandig ondernemer om in aanmerking te komen voor een hypotheek. Bij je aanvraag wordt je complete financiële situatie van boven tot onder doorgelicht. Logisch, want je inkomen is minder stabiel en kan wisselen. De bank wil weten of je je maandlasten kunt betalen, daarom wordt er een toetsingsinkomen vastgesteld op basis van het gemiddelde inkomen over drie jaar. Wellicht dus ook van je inkomen toen je nog in dienstverband werkte.

12. Stel het gaat mis?

Ondernemen blijft een risico. Wat als het misgaat? Hoe ga je om met de eventuele schuld? Hoe je schuld ‘zit’ hangt helemaal af van de rechtsvorm die je kiest (dus een BV, NV, VoF, etc.). Dus, wees goed voorbereid.