Verhuizen naar Duitsland: gevolgen van emigreren voor pensioen
Denk jij erover na om in Duitsland te gaan wonen? Vlakbij de grens zodat je nog altijd in Nederland kan werken, winkelen, en op bezoek gaan bij vrienden en familie? Of toch liever naar een grote stad als Berlijn of Hamburg? Of diep in de prachtige natuurgebieden die Duitsland rijk is, zoals Sauerland of Eifel? Omdat Duitsland een onderdeel is van de EU, is het relatief eenvoudig om als Nederlander in Duitsland te gaan wonen en/of werken. Emigratie naar Duitsland kan vele voordelen hebben, maar er zijn ook wat aandachtspunten. Om alvast te helpen met je huiswerk belichten we in dit artikel de belangrijkste voor- en nadelen van emigratie naar Duitsland op het gebied van sociale verzekeringen en pensioen. Wat zijn de gevolgen van emigreren voor pensioen en andere financiële zaken?
Alleen wonen, of ook werken?
Een van de meest belangrijke factoren van de emigratie is het verschil tussen alleen wonen of ook werken in Duitsland. Wanneer je in Duitsland gaat wonen maar in Nederland blijft werken (=grensarbeider), blijven veel zaken hetzelfde. Belasting over je inkomen betaal je nog gewoon in Nederland (als buitenlands belastingplichtige). Ook blijf je onder het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel vallen.
Een aantal zaken veranderen echter ingrijpend wanneer je woont én werkt in Duitsland. We zetten de voornaamste op een rij:
1. AOW
Wanneer het grootste deel van je inkomen van een Duitse werkgever afkomstig is en je niet in Nederland woont, dan vervalt je recht op AOW opbouw. Normaal gesproken bouw je 2% van je AOW uitkering per jaar op, gedurende de 50 jaar voor je de AOW leeftijd bereikt. Wanneer je in Duitsland werkt en woont bouw je niets op in Nederland. Ben je van plan terug te keren? Dan wordt deze opbouw hervat, maar niet met terugwerkende kracht. Voor elk jaar dat je niet opbouwt wordt er dus 2% gekort op je AOW uitkering. Je kunt er wel voor kiezen je vrijwillig te verzekeren voor de AOW, zodat je blijft opbouwen, je betaalt dan premie aan de Sociale Verzekerings Bank (SVB).
Duitsland kent zelf ook een wettelijk pensioen, de zogenaamde “Altersrente” (=ouderdomsrente). Je moet minimaal 5 jaar verzekerd zijn om recht te hebben op de Altersrente (AOW verzekeringsperiode in Nederland telt hierbij ook mee). Bij terugkeer naar Nederland kun je deze aanvragen bij de SVB zodra je de AOW leeftijd hebt bereikt. Woon je nog in Duitsland? Dan vraag je de Altersrente aan bij de Deutsche Rentenversicherung (DRV), de instantie die zorgt voor uitkeringen bij ouderdom, arbeidsongeschiktheid, en overlijden. De Altersrente verschilt qua voorwaarden en uitkering aanzienlijk met de AOW zoals we die in Nederland kennen omdat het een heel ander systeem is. Ook zijn er vele verschillende varianten van Altersrente, waar er bij AOW maar één is. Informeer dus goed van tevoren zodat je niet voor verassingen komt te staan! Voor meer informatie kun je terecht bij het Bureau Duitse Zaken (BDZ), een onderdeel van de SVB.
2. Pensioen/inkomen uit Nederland
Ook bij pensioen zijn er een aantal mogelijke aandachtspunten. Wanneer je al met pensioen bent en dus niet meer werkt (in Nederland of Duitsland), ben je geen grensarbeider meer. Wel betaal je nog belasting over je Nederlandse (pensioen) inkomen. Dat betreft dus o.a. AOW, pensioen, lijfrentes, sociale uitkeringen en ander inkomen. Om dit te regelen is een verdrag afgesloten tussen de Nederlandse en Duitse overheden, zodat men voorkomt dat er dubbel belasting betaald wordt over één inkomen. De hoogte van dat inkomen bepaalt of je dat in Nederland of in Duitsland moet betalen. Volgens het huidige verdrag betaal je bij een jaarpensioen en/of uitkering tot €15.000 belasting in Duitsland, ook al betreft het een Nederlands pensioen. Wanneer het inkomen uit pensioenen en/of uitkeringen meer bedraagt, betaal je belasting in Nederland, wat doorgaans een hoger tarief is dat zeker bij hogere inkomens (€50.000+) aanzienlijk verschilt met de Duitse tarieven. Er is een uitzondering; ambtenaren pensioenen blijven belastingplichtig in Nederland, ongeacht de omstandigheden.
3. Zorgverzekering
Hoewel een zorgverzekering niet direct iets met de oude dag te maken heeft, is het wel een relevant onderwerp bij emigratie.
Als je in Duitsland woont en alleen een Nederlands pensioen/inkomen ontvangt, dan kun je kiezen of je in Nederland of in Duitsland een zorgverzekering neemt. Daarnaast kun je gebruik maken van de WLZ in Nederland en de Pflegeversicherung in Duitsland.
Ontvang je het merendeel van je inkomen uit Duitsland (bijvoorbeeld uit pensioen)? Dan heb je geen recht meer op Nederlandse geplande zorg. Je bent dan verzekerd bij de Duitse “Krankenkasse” en betaalt premie in Duitsland. Om zeker te weten hoe het zorg verzekeringsplaatje eruit gaat zien, kun je terecht op de website van grensinfo, waar op basis van je persoonlijke situatie wordt uitgelegd waar je je kunt verzekeren.
Voorbereiding
Het moge duidelijk zijn dat een soepele emigratie een degelijke voorbereiding vereist. Vanwege de vele uitzonderingen en verschillen tussen sociale stelsels, zelf binnen de EU, is het altijd aan te raden om een expert te raadplegen. Onze meedenkers helpen je graag verder met specifieke vraagstukken omtrent pensioen en emigratie.